نقد بابك رياحي پور درباره پديده چاووشي
صدايِ يك سينه سوخته
موسيقي ما- بابك رياحي پور: از همين اول بگويم كه خيال دارم محسن چاووشي را به عنوان يك پديده اجتماعي بررسي كنم، نه به عنوان يك پديده موسيقايي. با اين همه محبوبيتي كه چاووشي در حال حاضر ميان مردم دارد، خيلي بيهوده است كه بخواهيم بنشينيم و اثرش را نقد كنيم، به اين خاطر كه آن هايي كه به قول معروف دوست اش دارند و طرفدارش هستند، خب، براي نقد ما تره هم خورد نمي كنند، و آن هايي هم كه موسيقي چاووشي را نمي پسندند كه اصلا آلبومش را گوش نمي كنند. به اين ترتيب فكر نمي كنم نقد ما، حالا مثبت يا منفي، چندان تأثيري روي ذهنيت عمومي داشته باشد و مثلا باعث شود كه آن هايي كه چاووشي گوش مي كنند، ديگر اين كار را نكنند.
محسن چاووشي نماينده نسل جديدي از خوانندگان ماست كه به آن ها اصطلاحا خوانندگان «زيرزميني» گفته مي شود؛ خوانندگاني كه موسيقي شان را ضبط مي كنند اما مجوز براي پخش رسمي اش دريافت نمي كنند، چاووشي اما ( حالا نمي دانم خواسته يا ناخواسته؟ ) آثارش به سرعت پخش شد و كارش هم يكهو گرفت، لابد مي دانيد كه اين طور چيزها اصلا توي ايران حساب و كتابي ندارد و فكر هم نمي كنم كه خود چاووشي براي آن حكايت ها برنامه ريزي خاصي داشته است. خيلي ها عقيده دارند كه صداي چاووشي گرمي خاصي دارد، به نظر من در صداي محسن چاووشي يك حزني هست كه خب توي ايران اين نمونه صدا طرفداران بسياري دارد و مثلا آدم را ياد صداي فريدون فروغي يا خوانندگاني با صداي مشابه مي اندازد كه بالاخره در ايران خيلي طرفدار دارند. البته شخصا اين را قبول ندارم كه دائما روي صداي خواننده افكت Auto Tune باشد، Auto Tune يك نوع افكتي است كه در واقع فالشي هاي صداي خواننده را مي گيرد، يعني اگر موقع اجرا نتي را خارج بخواني، آن نت با اين افكت، درست صدا خواهد داد و صداي خواننده كوك مي شود. تأثير اين افكت توي اجرا موقعي مشخص مي شود كه تا اندازه اي صداي خواننده كشيده مي شود و كمي هم تو دماغي به نظر مي رسد، من زياد با اين افكت موافق نيستم، اما خب، الان كه نظر من اهميتي ندارد، چاووشي اين كار را كرده و مي بينيم كه آهنگ هايش محبوب شده است.
نكته ديگري كه در محبوبيت آثار چاووشي داراي اهميت است، شعرهايي است كه براي آهنگ هايش انتخاب مي كند، آدم پيش خودش فكر مي كند كه طرف يك جوري «سينه سوخته» است و مطمئن باشيد كه همه يك طوري خودشان را توي شعرهاي او پيدا مي كنند، هر كسي كه به قول معروف زندگي به نحوي پس كله اش زده، خودش را توي شعرهاي چاووشي مي بيند. اما مهم ترين نكته اي كه به نظرم نبايد آن را در محبوبيت چاووشي ناديده گرفت اين است كه بزرگ ترين رسانه تبليغاتي در اختيارش قرار گرفت در قالب فيلم «سنتوري» و جالب اين كه هر دوي اين ها به محض توليد به پديده هايي غير مجاز تبديل شدند؛ آلبوم هاي محسن چاووشي از يك طرف و «سنتوري» داريوش مهرجويي از طرف ديگر، غير مجاز شناخته شدند و بعد هم خيلي سريع از طريق شبكه هاي غير رسمي در اختيار همگان قرار گرفتند. حالا من زياد با «سنتوري» كاري ندارم و زياد هم آن را نپسنديدم ( اين را هم بگويم كه من صلاحيتي براي نقد سينمايي فيلم مهرجويي ندارم اما به عنوان كسي كه سال هاست به صورت حرفه اي دارم آهنگ مي سازم و مي نوازم، بسياري از رويدادها و وقايع داستان «سنتوري» برايم تا اندازه اي عجيب و دور از ذهن آمد) اما بيش تر فيلم بر محور صداي چاووشي مي چرخيد، هر چند كه برخلاف نظر خيلي ها، صداي او به نظرم ربط چنداني به چهره بهرام رادان ندارد.
چاووشي به هر حال تا به اين جاي ماجرا خيلي خوش شانس بوده. اصولا بعضي وقت ها در جهان هستي همه چيز طوري دست به دست هم ديگر مي دهد كه كارت خوب پيش مي رود. بله، اين را كاملا قبول دارم كه چاووشي از يك منظر ديگر كاملا بدشانس است؛ اين كه يك كاري را انجام بدهي و تمام ايران تو را بشناسند و دوستت داشته باشند اما عملا هيچ دست مزدي از آن عايدت نشود، واقعا قسمت بدشانسي ماجراست، اما چاووشي خوش شانس است كه بالاخره مجوزش را گرفت. حكايت شهرت محسن توي ايران برعكس شد، همه خواننده ها معمولا وقتي مجوز مي گيرند بايد يك آلبوم هم بسازند، شايد بعد از آن محبوب شوند اما چاووشي موقعي كه آلبومش به صورت رسمي به بازار موسيقي آمد، محبوب ترين خواننده ايران بود و احتمالا اين آلبوم هم شهرت و محبوبيت اش را مضاعف كرده است، البته ناگفته نماند با اين سيستم بيماري كه موسيقي ايران دارد فكر نمي كنم باز هم از نظر مادي، رقم دندان گيري عايد چاووشي شود اما به هر حال بدون شك ركورد فروش را خواهد زد و اگر قانون كپي رايت درست و حسابي توي عرصه موسيقي داشتيم، آلبوم چاووشي شيرين يك ميليون نسخه مي فروخت، اما الان شايد اين رقم نصف بشود.
اين نكته را هم در نظر داشته باشيد كه اين اواخر توي موسيقي پاپ، خواننده هاي زيادي داشته ايم كه يك مدت خيلي شهرت پيدا مي كنند و محبوب مي شوند و كلي آلبوم شان سر و صدا مي كند اما بعد يكهو فيد مي شوند، آن ها بايد اين نكته را در نظر داشته باشند كه شهرت و محبوبيت هاي اين چنيني شان فقط با اجراهاي صحنه اي و كنسرت هاست كه محفوظ مي ماند، بايد حضور داشته باشد و گرنه كه يك خواننده پاپ كه نمي تواند در سال بيش تر از يك آلبوم روانه بازار موسيقي كند، حالا بايد ديد كه محسن چاووشي چه طوري توي اين ماجرا پيش مي رود و اين محبوبيت اش پايدار مي ماند؟
محسن چاووشي نماينده نسل جديدي از خوانندگان ماست كه به آن ها اصطلاحا خوانندگان «زيرزميني» گفته مي شود؛ خوانندگاني كه موسيقي شان را ضبط مي كنند اما مجوز براي پخش رسمي اش دريافت نمي كنند، چاووشي اما ( حالا نمي دانم خواسته يا ناخواسته؟ ) آثارش به سرعت پخش شد و كارش هم يكهو گرفت، لابد مي دانيد كه اين طور چيزها اصلا توي ايران حساب و كتابي ندارد و فكر هم نمي كنم كه خود چاووشي براي آن حكايت ها برنامه ريزي خاصي داشته است. خيلي ها عقيده دارند كه صداي چاووشي گرمي خاصي دارد، به نظر من در صداي محسن چاووشي يك حزني هست كه خب توي ايران اين نمونه صدا طرفداران بسياري دارد و مثلا آدم را ياد صداي فريدون فروغي يا خوانندگاني با صداي مشابه مي اندازد كه بالاخره در ايران خيلي طرفدار دارند. البته شخصا اين را قبول ندارم كه دائما روي صداي خواننده افكت Auto Tune باشد، Auto Tune يك نوع افكتي است كه در واقع فالشي هاي صداي خواننده را مي گيرد، يعني اگر موقع اجرا نتي را خارج بخواني، آن نت با اين افكت، درست صدا خواهد داد و صداي خواننده كوك مي شود. تأثير اين افكت توي اجرا موقعي مشخص مي شود كه تا اندازه اي صداي خواننده كشيده مي شود و كمي هم تو دماغي به نظر مي رسد، من زياد با اين افكت موافق نيستم، اما خب، الان كه نظر من اهميتي ندارد، چاووشي اين كار را كرده و مي بينيم كه آهنگ هايش محبوب شده است.
نكته ديگري كه در محبوبيت آثار چاووشي داراي اهميت است، شعرهايي است كه براي آهنگ هايش انتخاب مي كند، آدم پيش خودش فكر مي كند كه طرف يك جوري «سينه سوخته» است و مطمئن باشيد كه همه يك طوري خودشان را توي شعرهاي او پيدا مي كنند، هر كسي كه به قول معروف زندگي به نحوي پس كله اش زده، خودش را توي شعرهاي چاووشي مي بيند. اما مهم ترين نكته اي كه به نظرم نبايد آن را در محبوبيت چاووشي ناديده گرفت اين است كه بزرگ ترين رسانه تبليغاتي در اختيارش قرار گرفت در قالب فيلم «سنتوري» و جالب اين كه هر دوي اين ها به محض توليد به پديده هايي غير مجاز تبديل شدند؛ آلبوم هاي محسن چاووشي از يك طرف و «سنتوري» داريوش مهرجويي از طرف ديگر، غير مجاز شناخته شدند و بعد هم خيلي سريع از طريق شبكه هاي غير رسمي در اختيار همگان قرار گرفتند. حالا من زياد با «سنتوري» كاري ندارم و زياد هم آن را نپسنديدم ( اين را هم بگويم كه من صلاحيتي براي نقد سينمايي فيلم مهرجويي ندارم اما به عنوان كسي كه سال هاست به صورت حرفه اي دارم آهنگ مي سازم و مي نوازم، بسياري از رويدادها و وقايع داستان «سنتوري» برايم تا اندازه اي عجيب و دور از ذهن آمد) اما بيش تر فيلم بر محور صداي چاووشي مي چرخيد، هر چند كه برخلاف نظر خيلي ها، صداي او به نظرم ربط چنداني به چهره بهرام رادان ندارد.
چاووشي به هر حال تا به اين جاي ماجرا خيلي خوش شانس بوده. اصولا بعضي وقت ها در جهان هستي همه چيز طوري دست به دست هم ديگر مي دهد كه كارت خوب پيش مي رود. بله، اين را كاملا قبول دارم كه چاووشي از يك منظر ديگر كاملا بدشانس است؛ اين كه يك كاري را انجام بدهي و تمام ايران تو را بشناسند و دوستت داشته باشند اما عملا هيچ دست مزدي از آن عايدت نشود، واقعا قسمت بدشانسي ماجراست، اما چاووشي خوش شانس است كه بالاخره مجوزش را گرفت. حكايت شهرت محسن توي ايران برعكس شد، همه خواننده ها معمولا وقتي مجوز مي گيرند بايد يك آلبوم هم بسازند، شايد بعد از آن محبوب شوند اما چاووشي موقعي كه آلبومش به صورت رسمي به بازار موسيقي آمد، محبوب ترين خواننده ايران بود و احتمالا اين آلبوم هم شهرت و محبوبيت اش را مضاعف كرده است، البته ناگفته نماند با اين سيستم بيماري كه موسيقي ايران دارد فكر نمي كنم باز هم از نظر مادي، رقم دندان گيري عايد چاووشي شود اما به هر حال بدون شك ركورد فروش را خواهد زد و اگر قانون كپي رايت درست و حسابي توي عرصه موسيقي داشتيم، آلبوم چاووشي شيرين يك ميليون نسخه مي فروخت، اما الان شايد اين رقم نصف بشود.
اين نكته را هم در نظر داشته باشيد كه اين اواخر توي موسيقي پاپ، خواننده هاي زيادي داشته ايم كه يك مدت خيلي شهرت پيدا مي كنند و محبوب مي شوند و كلي آلبوم شان سر و صدا مي كند اما بعد يكهو فيد مي شوند، آن ها بايد اين نكته را در نظر داشته باشند كه شهرت و محبوبيت هاي اين چنيني شان فقط با اجراهاي صحنه اي و كنسرت هاست كه محفوظ مي ماند، بايد حضور داشته باشد و گرنه كه يك خواننده پاپ كه نمي تواند در سال بيش تر از يك آلبوم روانه بازار موسيقي كند، حالا بايد ديد كه محسن چاووشي چه طوري توي اين ماجرا پيش مي رود و اين محبوبيت اش پايدار مي ماند؟
منبع:
موسيقي ما
تاریخ انتشار : سه شنبه 30 مهر 1387 - 00:00
دیدگاهها
جالب نوشتین...اما من به عنوان یک شنونده از عامه مردم هی ناهماهنگی در آهنگها ندیدم جز دقیقه 2:55 از آهنگ هفته ها
ممنون از نقدتون اما بگم بهتر از محسن دیگه خواننده نیست و نخواه بود اونوریهارو که بل کل بیخیتال شین خراب کردن محسن ماه
mohsen har chi hast va har kari ke mikoneh ,aksaran dostesh daran,ino begam aghay babak seday mohsen az marzhay iran gozashteh va hezaran irani kharej az keshvar ham az sedash lezat mibarand
اگه سايتتون رسمي هست من تعجب ميكنم كه چنين نقدي رو كه از روي دشمني يا حسادت هست رو توش قرار دادين
سلام آقای ریاحی پور
آنچه از صجبت هاتان فهمیدم به گمانم نقد در 2 حوزه بود. یکی نقد موسیقیایی و دیگری نقد اجتماعی.
1_نقد موسیقیایی : نظر شما بر این است که از نظر موسیقیایی محسن چاوشی از Auto Tune استفاده می کند. این نظر درباره ی اولین آلبوم (غیر مجاز) محسن چاوشی درست است. اما در سه آلبوم بعد او به گفته ی خودش دیگر از Auto Tune بر روی صدایش استفاده نکرده و آنچه شیده می شود تنها صدای خود اوست.
2_نقد اجتماعی : بطور خلاصه محبوبیت چاوشی را به شانس و اقبال مرتبط دانسته اید. اینگونه نیست. اگر خاطر تان باشد موج ترانه های "واسوخت" بعد از ترانه ی "نفرین" چاوشی به راه افتاد. همان ترانه ای که باعث شهرت فراوان او شد. بعد از آن آلبوم هم ترانه های هیت بسیاری از او منتشر شد مانند خودکشی، امام رضا، متاسفم و ... که او را به اندازه ی کافی دارای محبوبیت کرد. گرچه به هیچ عنوان نمی توان نقش فیلم سنتوری را در "افزایش" محبوبیت و نیز معرفی چاوشی به دیگرانی که صدای او نشنیده بودند کتمان کرد. ولی اینکه تنها مساعد شدن شرایط و دست به دست هم دادن خورشید و فلک را عامل ظهور "پدیده ی " چاوشی بدانیم جفا در حق کسی است که "یک شبه" پدیده نشد و برای این پدیده شدن به اندازه ی 4 آلبوم بدون مجوز زحمت کشید.
نکته ی دیگری که از چشم شما دور مانده نقش دیگر عوامل غیر از صدای زخمی و انتخاب اشعار همذات پندارانه است. ملودی های جاندار و ماندگار و نیز تنظیم هایی که حداقل نظریر آن در دنیای زیر زمینی موسیقی پاپ ایران وجود نداشت عوامل مهم دیگری بودند که او را متمایز از دیگرا و محبوب سازند.
درباره ی اشاره به صدای او شباهت آن با صدای فریدون فروغی و به نظر عده ای فرهاد، باید گفت شما "لحن" را با "جنس" صدا یکی فرض کرده اید. می توان در لح اجرای ترانه ها از فروغی و فرهاد نشانی دید اما در جنس صدا به گواه اکثر منتقدین و شنوندگان جدید موسیقی کاملترین و پخته ترین و زخمی ترین صدا متعلق به محسن چاوشی است. جنسی که متفاوت از جنس صدای فرهاد یا فروغی است.
ارادتمند
واقعا منظور شما از مطرح کردن اتو تیون چیست ؟ این موضوع را دو سال پیش شاید میشد پیش کشید ! نه الان ...
می خواهید یکی از علل محبوبیت را اتو تیون بدانید ؟ کمی ساده انگارنه است ...
تراک " تو که نیستی" را بگذارید ، چشمانتان را ببندید و از گیتار الکتریک آن لذت ببرید . اسم ها را فراموش کنیدو دل به موسیقی بدهید .
آلبوم جديد محسن چاوشي خوب است، ولي در سطح آلبوم سنتوري نيست. محسن چاوشي هم به طور حتم تمام اعتبار و محبوبيتش را مديون فيلم سنتوري است. من خودم يك وبلاگي داشتم كه ترانه هاي خيانت و سنگ صبور چاوشي را در آن براي دانلود گذاشته بودم. شما فرض كنيد هر كدام از اين ترانه ها در مدت 4 ماه، 200 بار دانلود شده بودند. بعد از پخش قاچاق فيلم سنتوري، به طور حيرت انگيزي هر كدام از اينها تنها ظرف مدت 2 هفته، نزديك به 1000 بار دانلود شدند! در واقع اكثريت مردم كه زياد با چاوشي آشنا نبودند و يا دوستش نداشتند، بعد از ديدن اين فيلم عاشق ترانه ها و صداي چاوشي شدند و دربه در افتادند در نت در پي دانلود اين ترانه ها و جست و جو درباره ي اين خواننده! به هر حال محسن چاوشي تا عمر دارد مديون داريوش مهرجويي و اردوان كامكار هست با آن سنتور جادوييش.
در ضمن آقاي بابك رياحي پور، همانطور كه خودتان گفتيد، به واقع صلاحيت نظر دادن درباره سنتوري داريوش مهرجويي را نداريد. ببخشيد ولي همانطور كه يك منتقد سينمايي نمي آيد يك آلبوم موسيقي را نقد كند، شما هم نه حقش را داريد و نه سوادش را كه بخواهيد يك فيلم را نقد كنيد. آن هم چه فيلمي؛ سنتوري داريوش مهرجويي بزرگ! تو رو خدا بياييد حد و حدود خودمان را بشناسيم!
به هر حال اميدوارم اين آلبوم مجوز دار محسن چاوشي، سر آغازي باشد براي آلبوم هايي شاهكار و شاهكارتر از اين خواننده ي محبوب و خوش صداي ايران
چاوشي با همون اولين آلبومش شهرت يافت و نه تنها در داخل بلكه خارج از مرز نمونه ش دوستان و آشناياني كه داشتم، و البته كه من محبوبيتش رو از شانسش نميدونم، بلكه از مردمي بودن، بدون ادعا بودن در برخوردهاش و دلي خواندنش ميدونم،اين اصل رو قبول داريد كه هر آنچه از دل برآيد لاجرم بر دل نشيند؟!
اين طوريه كه يكي از تهران،يكي از كابل، يكي از لاهه و يكي از كردستان عراق با اين كه فارسي رو خوب بلد نيست، عاشق اين صدا ميشه...
چاوشي با همون اولين آلبومش شهرت يافت و نه تنها در داخل بلكه خارج از مرز نمونه ش دوستان و آشناياني كه داشتم، و البته كه من محبوبيتش رو از شانسش نميدونم، بلكه از مردمي بودن، بدون ادعا بودن در برخوردهاش و دلي خواندنش ميدونم،اين اصل رو قبول داريد كه هر آنچه از دل برآيد لاجرم بر دل نشيند؟!
اين طوريه كه يكي از تهران،يكي از كابل، يكي از لاهه و يكي از كردستان عراق با اين كه فارسي رو خوب بلد نيست، عاشق اين صدا ميشه...
يه چيز ديگه!
شما به استعداد،پشتكار،مطالعه و تجربه ميگين شانس؟!
با آقاي مرتضي و نظر نقدشون کاملا موافقم. نقد درست رو ايشون نوشتند.
اونايي که ميگن معروفيت محسن چاووشي به خاطر سنتوري هست اين نظر خود شماست نبايد به همه نسبتش بديد و اون رو حقيقت بدونيد . شما نظر سنجي در باره محسن چاووشي قبل و بعد از سنتوري رو ببينيد ميبينيد که چندا فرق زيادي نکرده اما کاملا قبول دارم که بي تاثير هم نبوده.
ولي اين تاثير رو بزرگنمايي کرديد.
روي شانس هم خيلي بزرگنمايي کرديد اگه قرار بود همه خواننده ها با شناس طرفدار و معروفيت پيدا کنن الان همه خواننده ها معروف و مشهور بودن.
در مورد صدا و . اوتو تيون . هم اينو ديگه همه ميدونن که در سنتوري و بخصوص آهنگ زخم زبون که واسه خود فيلم خونده شد ( نه اوني که جدا اومد بيرون ) واقعي ترين صداي محسن چاووشي شنيده شد و در آلبوم يه شاخه نيلوفر هم اين صدا هست و در کنسرت هم اين صدا رو خواهيد شنيد و به همه ثابت ميشه ولي من ميدونم که بهانه ها در مورد محسن چاووشي تمومي نداره.
عجب نقد منصفانه اي!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
اين منتقد عزيز كه بارها به صطلاح سعي مي كرد خودش را بي طرف نشان دهد خيلي خوبنشان داد كه چه قدر منصف است!
اين دوست گرامي شهرت محسن چاوشي را مديون فيلم داريوش مهرجويي مي دانند اما انگار از شهرت ومحبوبيت محسن قبل از سنتوري خبر نداشتند.البته ناگفته نماند كه خيلي ها بر عكس ايشان محبوبيت سنتوري را مديون محسن چاوشي مي دانند وبسياري معتقدند اگر صداي چاوشي را از اين فيلم حذف كنند نيمي از فيلم نابود مي شود حال چگونه ايشان ادعا مي كنند صداي چاوشي به رادان نمي خورد نمي دانم.
صداي محسن،موزيك هاي بي نظير،ترانه هاي زيبا وبه قول خود محسن شريف باعث محبوبيت او شده وتا ابد ادامه خواهد داشت
چرا با آقا محسن دشمنی می کنید؟ شانس؟محسن چاووشی شانس آورده؟ باید بگم محسن تازه یکی از بدشانس ترین خواننده بوده.در مورد سنتوری که لو رفت-4 تا آلبومش هم بدون مجوز لو رفت.شما به این میگید شانس؟از این سایت بعیده.موسیقی ما: کاربر گرامی، اگر کاربری مثل شما نظری می دهد و ما تا جایی که توهینی به کسی و هنرمندی نمی شود تأیید می کنیم، دلیل نمی شود که همه آن نظر را به کل نظر عوامل سایت تعمیم بدهید.
آقای چاوشی هر جور که هست یه برنده ست
چون طرفداراش هیچ موقع تنهاش نمیزارن
محسن دمت گرم
احتمالا چند وقت دیگه میاد و میگه من کی گفتن سلطان Auto tune میکنه.مرتبه اول که نیست از اینجور حرفا زده میشه.ولی خوب بود قبل از اینکه از tune و شانس حرف بزنه، یاد اردوان کامکار میفتاد که مجبور شد همه حرفاشو پس بگیره بعد صحبت میکرد.
اولا که باید مودابانه نقد میکردید ثانیا هیچ دلیل منصفانه ای برای نقدتون ندارید پس بهتره حسودی رو کنار بذارید
oخوبه
سلام پاشای افرین به اهنگت قشنگت غمگین بخون صادق از ایلام مهران منطقه مرزی
حالا شاید Auto Tune نبوده مثلا Melodyne بوده ضمناٌ پرو تولز هم میگن خوب تیون میکنه ! : ))))
افزودن یک دیدگاه جدید